Osmanlı dönemi en parlak dönemi olan tezhip sanatı, günümüzde çok popüler olmasa da hala varlığını sürdürmektedir. Özellikle altın, süsleme ve yaldızlama sevenler için gözde bir sanattır. Tezhip sanatıyla ilgili fikir sahibi olmayanlar için kısa ve bilgilendirici bir yazı..
Tezhip Nedir?
Arapçada sözlük anlamı “altınlamak”, “yaldızlamak” ve “bezeme” anlamına gelen tezhip, levhalara, tuğralara ve murakkalara yapılan her türlü süslemeye verilen isimdir. Tezhip, sadece altın ve yaldızlarla değil toprak boyalarla da yapılabilir. Sadece altınla bezemeyle yapılan tezhibe “halkari” denir. Tezhip yapan sanatçıya “müzehhib” yapıta ise “müzehheb” denir.
Tarihte önemli yeri olan süsleme sanatı zirveye ulaşmıştır. Osmanlı dönemindeki renk kullanımları daha önceki parlak ve canlı renklerini kaybetmiş onun yerine altın rengi fazlalaşmıştır.
Tezhip Yapmanın Püf Noktaları Nelerdir?
Altın kullanılarak yapıldığı için değerli malzemeler tercih edilmiştir. Tezhip sanatı uygulanırken belli motifler kullanılır. Genellikle sanatta kullanılan belli motiflerin kumaş üzerine desen olarak uygulanması günümüzdeki yerini bu şekilde korumaktadır. Altın maddesine renk verilerek kullanılırsa çeşitli renklerde hazırlanabilir. Kanuni döneminde en favori renk lacivertti. Tezhip sanatında temel olarak kullanılan malzeme altın veya boyadır. Altın madde, dövülerek incecik bir tabaka haline getirilir. Sanatta varak olarak kullanılmak üzere hazırlanır. Altın, varak suyun içerisinde ezilerek jelâtin malzeme ile karıştırılır. Böylece karışım belli bir kıvama gelir. Boyalarsa genelde toprak boya olanlardan seçilir. Günümüzde ise sentetik boyalar daha sık kullanılmaktadır.